Vergeving?

Commentaren op Lukas 17:3

Ik betoog op een andere pagina¹ dat er talloze theologen zijn die beweren dat christenen de plicht hebben om iemand die hen heeft benadeeld te vergeven, ook al heeft die persoon geen spijt betuigd. Ook heb ik gezegd dat dominees die plicht —om mensen te vergeven die niet om vergeving vragen— vaak ‘onderbouwen’ door te verwijzen naar Jezus die immers de soldaten vergaf die hem aan het kruis nagelden.

---

Expository Notes with Practical Observations on the New Testament

William Burkitt was een theoloog in de traditie van de anglicaanse kerk en hij publiceerde zijn bewering over vergeving al omstreeks het jaar 1700. Zijn valse leer heeft dus al heel lang de tijd gehad om zich te verspreiden.

If he repent, forgive him; that is not to be understood, as if we needed not to pardon our brother, if he neglects to repent and ask forgiveness; — We mogen hier niet uit afleiden dat we onze broeder niet zouden moeten vergeven in het geval hij het verzuimt om berouw te tonen en vergeving te vragen

De bijbel stelt in Lukas 17:3 “indien het hem leed is, zo vergeef het hem” maar volgens William Burkitt moeten we niet denken dat het woord ‘indien’ hier enige betekenis heeft. Eigenlijk staat er volgens deze theoloog: of hij nou wel of niet berouw heeft, je moet hem gewoon vergeven.

---

Coffman Commentary on the Bible

Coffman was een theoloog, auteur van een 37-delig commentaar op de bijbel. Over de hele wereld verkocht en beschouwd als een van de beste moderne conservatieve commentaren op de bijbel.

Summers was nearer the true meaning of Jesus when he wrote: It is foreign to the intent of Jesus to ask, “But what if he does not repent?” … The follower of Jesus is not justified in holding a spirit of unforgiveness just because no apology is offered. That would put the responsibility for the Christian’s attitude upon the offender; and that Jesus would never do.²

Over de vraag of we iemand moeten vergeven die geen berouw toont, beweert deze Coffman botweg dat zo’n vraag niet past bij de bedoeling van Jezus. Zou deze man Jezus zo goed kennen dat hij zelfs diens intenties wist? Zou hij zo goed weten wat Jezus bedoelde dat hij zelfs weet wanneer Jezus het tegenovergestelde bedoelde van wat hij zei? Dat moet haast wel, want hij is blijkbaar in staat om uit de woorden van Jezus “indien hij berouw heeft, vergeef hem” af te leiden dat Jezus daarmee nooit kan hebben bedoeld dat er ook enige verantwoordelijkheid op de schouders van de overtreder rustte om vergeving te vragen. Nee, dat zou Jezus nooit doen.

---

ChristenZijn

Christen Zijn is een internet portaal voor christenen. Verschillende auteurs leveren hier hun bijdragen. De oproep om te vergeven zonder noodzaak voor berouw van de dader klinkt luid en duidelijk op dit forum, alsook de reden: wij moeten vergeven want Jezus deed dat ook.

Overigens wordt hier nog op subtiele wijze geprobeerd om iemand die belazerd wordt tot een zieke te benoemen die genezing nodig heeft. En die genezing kan hij alleen ontvangen door de persoon die hem benadeeld heeft te vergeven.

Wat zegt de Bijbel over het vergeven van anderen?

Toch is de Bijbel heel duidelijk over de noodzaak van vergeven. Er zijn geen kanttekeningen als “tenzij”, “als”, of “maar”. […] Christus leed onrecht – zelfs op wrede wijze werd Hem onrecht aangedaan. Niemand heeft meer onrecht geleden dan Christus. En een van de laatste uitspraken die Hij deed was: “Vader, vergeef het hun, want ze weten niet wat ze doen.” […] In het ideale geval zullen degenen die jou hebben gekwetst ook berouw tonen en hun fouten proberen goed te maken. Maar zorg ervoor dat jouw genezing daarvan niet afhankelijk is. Je behoort te vergeven ongeacht hun houding.

Waarom zou ik iemand vergeven die geen spijt heeft?

zes hele goede redenen om mensen te vergeven die geen spijt tonen.

1. God zegt dat ik het moet doen.
2. Jezus gaf mij het voorbeeld toen Hij stierf aan het kruis.

---

Refoweb

Een groot en bekend internet forum, vooral voor jongere christenen. De arme zielen. Mensen stellen vragen op Refoweb. De vraagstellers zijn anoniem, de antwoorden zijn van dominees die met naam en leeftijd en kerkgemeente worden genoemd.

Dominee J.J. van Holten

Moet je iemand vergeven die totaal geen spijt heeft? Of dit in ieder geval niet laat merken?

En dit antwoordt dominee J.J. van Holten.

Vergeven is eigenlijk een éénzijdig gebeuren. Dus het doet eigenlijk niet ter zake of de persoon in kwestie spijt heeft of spijt betoont. Ik kom dat zo ook tegen in de Bijbel. Daar is vergeven vrijwel altijd iets dat van één kant komt. Petrus vraagt dat aan Jezus: “Hoe vaak moet ik mijn broeder vergeven die tegen mij gezondigd heeft.” Daarbij is geen sprake van voorwaarden of restricties die verband houden met het al dan niet aanvaarden of erkennen van schuld. De Bijbelse redenering in dezen is: Wij moeten altijd en overal iedereen vergeven, eenvoudigweg omdat God ons zoveel vergeven heeft.

Welnu, alles wat deze dominee hier beweert is een leugen. Werkelijk iedere zin! De ‘uitleg’ van de dominee is stuitend onwaar. Hij beweert glashard dat het “eigenlijk niet ter zake [doet] of de persoon in kwestie spijt heeft of spijt betoont.” terwijl de bijbel zelf de voorwaarde stelt ‘indien de persoon in kwestie berouw heeft…’

De dominee verklaart hier in feite dat het woord ‘indien’ dat de messias van het christendom gebruikte misplaatst was. Dat had je niet zo moeten zeggen, Jezus, want je zit er helemaal naast. En heb je misschien de bijbel niet goed gelezen, Jezus? Want ik kom juist in de bijbel tegen dat wij altijd en overal iedereen moeten vergeven, of die persoon in kwestie nou berouw heeft of niet. Vergeven komt altijd van één kant, Jezus, dat weet je toch? Nou dan.

Dominee A Jonker

Vier jaar eerder stelde iemand anders min of meer dezelfde vraag.

Betekent dat dus ook dat wij onze naaste moeten vergeven, zonder dat zij vergeving aan ons gevraagd hebben?

En dit was het antwoord van dominee A. Jonker.

Nee, dat hoeft niet! Want we lezen in Lukas 17: 3 en 4: “Wacht uzelf. En indien uw broeder tegen u zondigt, zo bestraf hem; en indien het hem leed is, zo vergeef hem. En indien hij zevenmaal daags tegen u zondigt en zevenmaal daags tot u wederkeert, zeggende: Het is mij leed, zo zult gij hem vergeven.” Kort gezegd: die ander moet ons om vergeving vragen!

Twee dominees, twee tegenovergestelde meningen

De vraag naar onze vermeende verplichting om andere mensen te vergeven komt niet zelden in de wereld van christenen ter sprake. Ook op Refoweb komt die vraag meer dan eens voorbij, in de hoop dat een van de dominee’s die voor Refoweb schrijven, daar een antwoord op wil geven.

En hier zien we dus de uitleg, de duiding, de interpretatie van de bijbelse boodschap door twee dominees. Jonker is geboren in 1954 en lid van de PKN, en Van Holten is geboren in 1956 en ook lid van de PKN. Beiden waren op het moment van schrijven actief als dominee in hun gemeente.

Ze geven twee diametraal op elkaar staande antwoorden en ze beroepen zich beiden op de bijbel.

Ga je naar de kerk van dominee Jonker, dan hoor je dat je iemand die jou leed berokkent pas hoeft te vergeven nadat die ander berouw heeft getoond. Dit komt overeen met de boodschap van de bijbel, en het ligt in lijn van het gezonde verstand en het normale rechtvaardigheidsgevoel.

Heb je echter de pech om bij de kerk te horen waar Van Houten op de kansel staat, dan loop je kans een zwaar schuldgevoel op te lopen, namelijk wanneer je weigert om op voorhand de kille kindermoordenaar te vergeven die jouw dochtertje omgebracht heeft en daar geen berouw over heeft.

Indien het waar is wat de bijbel zegt, dat een ander eerst om vergeving moet vragen voordat de plicht tot vergeven bestaat, dan heeft dominee Jonker gelijk en dan liegt Van Houten. En indien het niet waar is wat de bijbel hierover zegt, dan liegen zowel de bijbel als dominee Jonker, en dan zou je denken dat Van Houten de waarheid spreekt. Maar omdat ook Van Houten beweert zijn antwoord te baseren op de bijbel, en de bijbel hier dus iets zegt dat niet waar zou zijn, daarom kan het antwoord van Van Houten niet juist zijn. Immers, indien de bijbel zou liegen, en je baseert je uitspraak op zo’n leugen uit de bijbel, dan kan je uitspraak onmogelijk waar zijn want waarheid kan nou eenmaal niet baseren op een leugen.

Waar het op neerkomt is dit. Indien de bijbel de waarheid spreekt, dan liegt Van Houten. En indien de bijbel niet de waarheid spreekt, dan liegt Van Houten ook. Zo slim werkt dat met de bijbel: logica leidt altijd tot de conclusie dat een leugen niet waar kan zijn.

Verlaat kerken met liegende dominees

Het antwoord op de vraag of je iemand moet vergeven die jou benadeelt en geen berouw toont, is blijkbaar afhankelijk van de kerkgemeente waar je zondags naar toe gaat. Met de bijbel heeft het niks te maken, want kijk maar hoe sommige dominees de bijbel zo interpreteren, dat het niet meer gaat om wat de bijbel zegt maar om wat die dominees beweren dat de bijbel bedoelt, terwijl andere dominees zich wel aan de bijbelse boodschap willen houden.

Sommige dominees zijn bijbel getrouw, andere dominees zijn loyaal aan de tradities van de kerk en weer andere dominees zijn satanskinderen. De enige manier om ze te onderscheiden is door zelf in je eigen bijbel na te lezen of het waar is wat jouw dominee beweert.

En de enige manier om jezelf ervoor te behoeden dat je niet langzaam maar zeker meegezogen wordt in het aannemen van een valse leer, is door je niet meer aan valse leer bloot te stellen.

Dat wil denk ik zeggen, dat wanneer de dominee in jouw kerk iets beweert, zoals hier Van Houten, en je leest het na en het blijkt in lijnrechte tegenspraak met de letterlijke tekst van de bijbel, je dan die dominee moet berispen. Indien je dominee berouw heeft moet je hem te vergeven. En indien hij geen berouw heeft maar jou probeert te overtuigen dat jij het verkeerd ziet omdat je de bijbel niet letterlijk moet nemen, dan is er alle reden die dominee niet te vergeven. Integendeel, je zou hem kunnen vertellen dat jij je hebt aangemeld bij de maker van hemel een aarde om tegen hem te getuigen in het laatste oordeel, en dat je tot die dag aanbreekt niets meer met hem te maken wil hebben. Ik vraag me af of je dominee dan nog de moed heeft om te blijven volhouden dat het niet zo bedoeld is zoals het in de bijbel staat.

Mijn ervaring met christenen is echter, helaas helaas, dat ze loyaal blijven aan hun dominees en hun falende kerkgemeentes. Soms tegen beter weten in, maar ook vaak uit gemakzucht, of moeite met het opgeven van het warme nest van de gemeenschap. De manier waarop deze christenen met de dwaalleer van hun dominee omgaan, is door die valse leer te marginaliseren, en de dominee zelf te vergoelijken. ‘Nou ja, hij doet toch ook veel goede dingen?’ of ‘ja, dat is wel zo, maar hij bedoelt het toch goed?’ of ‘Nou, nou, we moeten niet zo hard zijn naar elkaar.’ Dat soort teksten.

Iedere christen die weigert om een kerk te verlaten waarin de dominee vanaf de kansel leugens de kerk inslingert, en die loyaal blijft aan zo’n satanskind (ook wel ‘addergebroed’ genoemd) en zijn eigen gewetensconflict onderdrukt met vergoelijking van zo’n dominee, maakt zich in wezen schuldig aan overtreding van een van de belangrijkste geboden uit de bijbel, namelijk het absolute gebod om niet kwaad te noemen wat goed is en om niet goed te noemen wat kwaad is.

---

Evangelisch Pastoraal Studiecentrum

Het Evangelisch Pastoraal Studiecentrum heeft in juni 2012 precies dit onderwerp van vergeving voor mensen die geen vergeving vragen uitvoerig beschreven, in een goede uiteenzetting door drs Henriëtte van Nes. Ik kan het op dit moment niet vinden want ik zit nu niet op internet, maar je kan het denk ik nog wel DuckDuckGoën.

---

De mank gaande ‘Jezus-heeft-ook-vergeven’ vergelijking

Tenslotte wil ik hier het nog even wat dieper ingaan op het veel gehoorde argument dat mensen de plicht hebben om iedereen te vergeven omdat Jezus zijn executeurs ook zou hebben vergeven.

1. Om te beginnen gaat de vergelijking mank. Een dief weet heel goed dat hij steelt. Een man die overspel pleegt weet heel goed dat hij zijn vrouw bedriegt. Een leugenaar weet donders goed dat hij liegt. Een kindermoordenaar weet heel goed dat hij een kind vermoordt. Y’hoshua vroeg echter aan zijn vader om de soldaten te vergeven omdat dezen niet wisten dat ze bezig waren een onschuldige man aan het kruis te doden. Daarom bad hij “Vader, vergeef hen want ze weten niet wat ze doen.” Natuurlijk wisten die soldaten dat ze bezig waren een man te executeren, maar wat ze niet wisten is dat die man onschuldig was en dat zij om die reden een bloedschuld op zich haalden.

2. Daarnaast is de vaak gehoorde stelling dat Jezus zijn executeurs vergaf, pertinent onwaar. Y’hoshua (Jezus) kon hen namelijk niet zelf niet vergeven. Alleen YHWH kan dat omdat het YHWH is, en niemand anders, die van ieder mens diens bloed verlangt die een ander mens heeft vermoord. We kunnen zeker weten dat Y’hoshua nooit zelf heeft gezegd dat hij die soldaten vergeven had, omdat Y’hoshua nooit tegen zijn vader is ingegaan. Iedere uitspraak van iedere dominee op aarde dat wij mensen moeten vergeven omdat Jezus zelf het voorbeeld gaf door de soldaten te vergeven, is hierom een leugen.

3. Tenslotte is er nog het interessante gegeven, dat een daad pas dan begaan is, wanneer de daad is verricht. Dit klinkt misschien als een overbodige mededeling, totdat je begrijpt wat het betekent: een straf voor een daad is pas van toepassing wanneer de daad werkelijk³ begaan is. Voor een moord moet de moordenaar met zijn leven boeten, maar je kan niemand straffen voor een moord die nog niet begaan is. Welnu, let op: net zoals je niemand kan straffen voor een moord die niet begaan is kan je ook niemand vergeven voor een moord die niet begaan is! Y’hoshua kon zijn executeurs niet vergeven voor zijn dood want zolang hij nog leefde was hij niet dood. Pas toen Y’hoshua was overleden als gevolg van zijn wonden, pas toen was er daadwerkelijk sprake van dat de soldaten een onschuldige man gedood hadden. Maar ja, toen hij gestorven was kon Y’hoshua de soldaten natuurlijk niet meer vergeven. En dit geldt natuurlijk voor alle moorden. Een mens die vermoord wordt kan niet zelf beslissen of zijn moordenaar vergeven moet worden want zolang die mens leeft is er geen sprake van een moord, en nadat de moord verricht is leeft de mens niet meer dat hij zijn vergeving zou kunnen uitspreken.

Notes & Referenties

• Burkitt, William. “Commentary on Luke 17:3”. Expository Notes with Practical Observations on the New Testament. 1700-1703. https://www.studylight.org/commentaries/wbc/luke-17.html
• Coffman, James Burton. “Commentary on Luke 17:3”. Coffman Commentaries on the Bible. Abilene Christian University Press, Abilene, Texas, USA. 1983-1999. https://www.studylight.org/commentaries/bcc/luke-17.html
• Anoniem. “Wat zegt de Bijbel over het vergeven van anderen?” Christen Zijn. https://christenzijn.nl/zegt-bijbel-vergeven-anderen
• Maggie Pope. “Waarom zou ik iemand vergeven die geen spijt heeft?” Christen Zijn. https://christenzijn.nl/waarom-zou-ik-iemand-vergeven-die-geen-spijt-heeft
• Ds. J.J. van Holten. “Vergeven zonder spijt.” Refoweb. 12-11-2010. https://www.refoweb.nl/vragenrubriek/16528/vergeven-zonder-spijt/
• Ds. A. Jonker. “Betekent dat dus…” Refoweb. 16 januari 2006. https://www.refoweb.nl/vragenrubriek/2781/-betekent-dat-dus-ook-dat-wij-onze-naaste-moeten-vergeven-zonder-dat-zij-vergevi/

❧