Openbaring 22

De Stad van de Toekomst

In het gesprek¹ met Déaglán merkte Igoshu op, dat christenen volgens hem geloven, “dat zij de uitverkorenen zijn die uiteindelijk de stad, het nieuwe Jerusalem, zullen bevolken.”

Ik ben eens gaan kijken of christenen dat inderdaad over hun eigen toekomst geloven. En aangezien veel christenen geloven in wat hun theologen beweren, ben ik dus gaan kijken wat de theologen ervan denken dat de tekst betekent waar Igoshu en Déaglán het over hadden.

Laten we daartoe eerst de tekst zelf lezen. In verschillende vertalingen, zodat het goed zichtbaar is hoe de vertalers het onderling met elkaar oneens zijn over wát de messias überhaupt gezegd heeft. Het zal dan hopelijk niet veel moeite kosten om te beseffen dat theologen daarna ook van mening verschillen over wat die woorden betékenen.

4 Bijbelversies Openbaring 22:14-17

Zalig zijn zij, die Zijn geboden doen, opdat hun macht zij aan den boom des levens, en zij door de poorten mogen ingaan in de stad. […] Ik, Jezus, heb Mijn engel gezonden om ulieden deze dingen te getuigen in de Gemeenten. — Statenvertaling 1750

Zalig wie hun kleren wassen om te kunnen beschikken over de levensbomen en door de poorten de stad binnen te gaan. […] Ik, Jezus, heb mijn engel gezonden om aan ulieden deze dingen ten behoeve der gemeenten te getuigen. — Leidse Vertaling van 1912

Zalig zij, die hun gewaden wassen, opdat zij recht mogen hebben op het geboomte des levens en door de poorten ingaan in de stad. […] Ik, Jezus, heb mijn engel gezonden, om ulieden dit te betuigen voor de gemeenten. — NBG 1951

Gelukkig zijn zij die hun kleren wassen: zij mogen van de levensboom eten en door de poorten van de stad binnengaan. […] Ik, Jezus, heb mijn engel gestuurd opdat u dit allemaal aan de gemeenten zult vertellen. — Het Boek

Toekomstperspectief

We hebben het hier over het ultieme toekomstperspectief van de hele christenheid door de eeuwen heen. De uiteindelijke reden dat mensen zich bekeren tot het christendom, namelijk de hoop en het geloof, deel te zullen nemen in de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, en inwoner te worden van de heilige stad.

En wat blijkt? De bijbels waar christenen al hun hoop op baseren verschillen onderling over wie van hen daar straks naar binnen mag!

Wie mogen die stad in?

• mensen die zijn (YHWH’s) geboden doen, geloven enkele christenen.
• mensen die hun kleren wassen, geloven andere christenen.

Christenen geloven allemaal, dat zij zelf straks die stad binnen mogen, maar of ze daar hun broeders en zusters zullen tegenkomen, die immers net zo christen zijn als zijzelf, daarover kunnen ze niet zeker zijn!

Zijn er scheuringen in de kerk veroorzaakt door het verschil van mening over de betekenis van Openbaringen 22 vers 14-15? Zouden christenen misschien daarom hun zonen en dochters naar seminaries en theologie-opleidingen aan universiteiten sturen? Zodat ze leren hoe ze op academisch niveau met elkaar kunnen strijden? Immers, als een meningsverschil over de bijbel door middel van een academisch debat wordt uitgevochten, dan is het hoog beschaafd en wetenschappelijk waardevol, niewaar?

Het ultieme doel van het christendom, en zelfs over het bereiken van dat doel zijn ze het met elkaar oneens.

Waarom verschillende bijbelvertalingen?

De vertalingen verschillen dus. Vroeger, in de Statenvertaling en de King James Version, werd de gelovigen onderwezen dat ze de geboden moesten bewaren om het Koninkrijk der Hemelen binnen te mogen. Daarna kwam er een kentering en sinds een eeuw of zo gaat het erom dat je kleren gewassen zijn.

De vraag waar ik mee zat toen ik die tegenstrijdigheid opmerkte, is waarom is het zo belangrijk om die tekst van Openbaring te veranderen dat alle recente vertalingen daaraan meewerken? Het antwoord kwam toen ik de commentaren van theologen ging lezen.

Iets verderop zet ik enkele van die commentaren op een rijtje, maar voel je niet verplicht ze te lezen. Ik neem ze hier hoofdzakelijk op als bronvermelding, en voor het geval je niet kan geloven dat het werkelijk zo is als ik beweer, zodat je het zelf kan nalezen. Hier is alvast het korte antwoord op mijn vraag naar het waarom: theologen van protestantse huize zijn volledig in de ban geraakt door de sola fide doctrine van Luther, en die doctrine komt er op neer dat mensen niks kunnen doen om tot het Koninkrijk der Hemelen toegelaten te worden. Ze hoeven alleen maar te geloven, daarom heet het immers sola (alleen) fides (geloof). Van mensen verlangen dat ze geboden moeten gehoorzamen om door de poort te mogen is ten enenmale onverenigbaar met het uitgangspunt dat mensen alleen maar hoeven te geloven om door die poort naar binnen te mogen.

De sola fide doctrine berust op Romeinen 3:28, “Wij besluiten dan, dat de mens door het geloof gerechtvaardigd wordt, zonder de werken der wet.”

In de vertaling van Luther werd dit benadrukt: “allein durch den glauben.” Hierop is de doctrine van de protestantse kerk gebouwd dat mensen uitsluitend door het geloof behouden worden. Later werd dit nog verder opgetuigd en uitgelegd als zou het zelfs gaan om een regelrechte tegenstelling tot het in acht nemen van de wet (geboden).

Het houden van de geboden werd omgeduid van: je wordt er niet door behouden, tot: Jezus heeft de wet afgeschaft, we hebben niks meer met de geboden te maken, en indien iemand zich aan de geboden wil houden dan kan hij niet een ware wedergeboren chisten zijn.

Ten tijde van de Statenvertaling was er nog grote eerbied voor de bijbel. Dat was het Woord van God en daar kon een mens niet aan tornen. Maar kritische theologen zijn er altijd geweest, en ook destijds waren er theologen die zich geroepen voelden om onwelgevallige passages weg te verklaren. zoals de verwijzing naar de geboden in Openbaring 22:14.

Dus voordat de vertalers in alle ernst aan de tekst begonnen te schroeven had je al de schriftgeleerden die met hun woordgegoochel beoogden om de christenkudde te beleren dat het woord ‘geboden’ weliswaar in de bijbel staat, maar dat het anders uitgelegd moet worden.

Theologen als John Gill zijn in oude Griekse manuscripten gaan graven, en daar vonden ze een afwijkend woord, waarmee ze konden uitleggen als zou de messias hebben gezegd dat iedereen zalig is die zijn kleren wast, want dan mag je door de poort de nieuwe stad betreden.

Daar ging weer een eeuw of wat overheen, en ondertussen was in Duitsland het Nestlé-Aland² project opgestart, een internationaal academisch plan om de Griekse grondtekst woord voor woord te herleiden tot dát oude manuscript waarvan men denkt dat het als meest getrouw moet worden aangemerkt. Dit opende de weg om alle teksten uit het nieuwe testament waar de theologie het niet mee eens is, te herleiden naar een ander manuscript, waarvan de Nestlé-Aland academici³ beweren dat het de meest getrouwe, of het oudste, of het best bewaarde manuscript is van die specifieke passage.

Het Nestlé-Aland project is dus gericht op het produceren van een master-manuscript dat als een coat-of-many-colours, of een patchwork-quilt, bestaat uit allerlei kleine stukjes tekst die van de meest uiteenlopende oude manuscripten worden gekopieerd en vervolgens achter elkaar worden geplakt om zo te komen tot de ultieme, definitieve verse van de Griekse grondtekst. Dit project is nu in de 28ste revisie, en het vormt de basis van alle moderne bijbelvertalingen van het nieuwe testament.

Antwoord

Het antwoord op de vraag waarom alle vertalingen eraan meedoen is dus tweeledig.

1) Total Depravity

Het Instituut Christendom⁴ heeft besloten dat alle mensen door en door verrot zijn. Mensen kunnen niets goeds doen uit zichzelf, ook niet om ‘behouden’ te worden.

Het probleem waar theologen voor staan bij Openbaring 22:14 is dat het gehoorzamen van de geboden als voorwaarde wordt gesteld om de nieuwe stad binnen te mogen. Als mensen die geboden bewaren doen ze iets goeds, en dat kan nou juist niet volgens Calvijn en zijn Rakkers.

Ook op zichzelf is het goed om God’s geboden te houden, dus buiten het kader van het ‘bewerken’ van de eigen behoudenis. Dat vormt dus een dubbele narigheid voor onze schriftgeleerden, want die vinden dat in het christendom alles om Jezus moet draaien. Het zou de theologen dus heel goed uitkomen, om van het houden van de geboden in Openbaring 22:14 af te komen

2) Sola Fide Door geloof alleen.

Het zaligmakende christelijk geloof gaat volgens de protestantse kerk uit van de drie-enige God. Op initiatief van de Heilige Geest worden uitverkoren mensen geregenereerd, en die kunnen dan ‘in geloof’ tot Jezus komen.

Mensen kunnen dus zelf geen enkel initiatief nemen om te gaan geloven. Daaruit vloeit voort, dat mensen onmogelijk behouden kunnen worden op basis van werken. En aangezien ook het houden van de geboden wordt beschouwd als een vorm van werken, daarom zijn Martin and his Band of Lucky Lutherans het er helemaal niet mee eens.

De gewenste uitleg

Theologen hebben een probleem met Openbaring 22:14 en daar willen ze graag van af. Het Nestlé-Aland project werkt er van harte aan mee dat theologen Openbaring 22:14 kunnen omduiden.

Sommige mensen, de lucky ones, zijn voorbestemd om van de Heilige Geest het vermogen te ontvangen te gaan geloven. Daardoor kunnen deze uitverkorenen de weg naar behoudenis bewandelen. Op die smalle weg naar hun behoudenis lopen ze in de voetstappen van hun heiland. Jezus beschermt hen op dat pad, de zonde kan hen niet meer van hun behoudenis weerhouden, voor de dood heeft men geen angst meer, en de geboden hebben afgedaan want Jezus heeft de wet volbracht.

Schetsen ze niet een prachtig beeld van het christendom?

Protestantse kerk

Aan het eind van de bijbel dreigt vers 14 in Openbaring 22 echter dat mooie plaatje toch nog een beetje te verstoren. Het zal toch niet zo zijn dat de bijbel hier leert dat mensen geboden moeten bewaren opdat ze toegang krijgen tot de stad? Want dat zou betekenen dat mensen niet alleen goeds kunnen doen, maar dat ze zelfs goed moeten doen, namelijk die geboden in acht nemen, want dat zou uiteindelijk toch een voorwaarde zijn om door de poorten de stad binnen te mogen en behouden te worden? Dat zij verre!

Wanneer je het bovenstaande hebt gelezen kun je misschien inzien dat zo’n scenario absoluut onverteerbaar is voor theologen! Het mag dan wel zo zijn dat de engel deze woorden van de Zoon van de Allerhoogste aan Johannes heeft gezegd, maar Luther en Calvijn zijn het er niet mee eens, en DE HELE KERK volgt nou eenmaal Martin en Jehan.

Zo, nu begrijp je hopelijk hoe het zit. De bijbelvertalers spannen samen met de theologen om die faliekante misslag van Jezus Christus te corrigeren. Gedurende alle zaligsprekingen tijdens zijn leven op aarde heeft Jezus juist gesproken, maar net bij die 14de en laatste zaligspreking die de engel aan Johannes meedeelt, daar ging het toch nog bijna fout. Gelukkig hebben de taal- en bijbelwetenschappers enkele alternatieve Griekse manuscripten gevonden, en zo wordt het sola fide dogma dat aan de basis ligt van de protestantse kerk toch nog gered.

Vijf commentaren

Okay, wanneer je dus toch nog zelf een paar van die bijbelcommentaren wil doorlezen, hieronder vindt je de woorden van

• A.R. Faussett, de F van de JFB Commentary.
• John Gill
• John Darby
• People’s New Testament
• CJH Theys

Daaronder een tabel met verschillende Griekse manuscripten, en nog een beknopte samenvatting van het Nestle-Aland project.

A R Faussett - JFB Commentary

“do his commandments “so B, Syriac, Coptic, and CYPRIAN. But A, Aleph, and Vulgate read, “(Blessed are they that) wash their robes,” namely, in the blood of the Lamb (compare Revelation 7:14 ). This reading takes away the pretext for the notion of salvation by works. But even English Version reading is quite compatible with salvation by grace; for God’s first and grand Gospel “commandment” is to believe on Jesus. Thus our “right” to (Greek, “privilege” or “lawful authority over”) the tree of life is due not to our doings, but to what He has done for us. The right, or privilege, is founded, not on our merits, but on God’s grace.

Commentary Critical and Explanatory on the Whole Bible, by Robert Jamieson, A. R. Fausset and David Brown, published in 1871.

Faussett geeft toe dat er in verschillende manuscripten staat “do his commandments.” Echter, schrijft hij er bij, in andere Griekse manuscripten staat “kleren wassen,” waardoor we geen reden meer hebben om te denken aan de opvatting van behoudenis door werken.

Bovendien, gaat hij verder, zelfs de versie ‘do his commandments’ is nog verenigbaar met de leer over behoudenis door het geloof alleen, want God’s hoogste ‘gebod’ is om in Jezus te geloven. Dit alles leidt tot de conclusie dat onze recht om de stad binnen te gaan vooral niet berust op iets wat we hebben gedaan maar uitsluitend op God’s genade.

Ik denk dat christenen zich goed moeten beseffen wat de protestantse doctrine over sola fide in de kern betekent, namelijk dat er absoluut niets is wat een christen kan doen om behouden te worden, noch dat hij iets kan doen tijdens zijn leven om wat voor beloning dan ook te ontvangen.

Theologen en vertalers deinzen er niet voor terug om de bijbel zo te vertalen en verdraaien, dat de boodschap in overeenstemming wordt gebracht met hun vooropgezette dogma’s en niet andersom. Theologen leiden hun dogma’s niet af van wat de bijbel leert, maar ze brengen de bijbel in harmonie met wat hun dogma’s voorschrijven.

Ik denk dat christenen onder ogen moeten zien wat de messias heeft gezegd over dergelijke bijbelwetenschappers, vroeger schriftgeleerden genoemd:

Mt 23:13* Wee u, schriftgeleerden en Farizeeën, gij huichelaars; want gij sluit de deur van het Koninkrijk der hemelen voor de mensen dicht; gij gaat er zelf niet in, en hen die er willen ingaan verhindert gij in te gaan.

— Mattheus 23:13, Leidsche vertaling

De deur van het Koninkrijk der hemelen in Mattheüs 23:13 is dezelfde als de poort waarover het gaat in Openbaring 22:14. Gesloten voor bijbelwetenschappers.

John Gill Exposition of the Bible

Ver. 14. Blessed are they that do his commandments…

Either the commandments of God, the precepts of the moral law, which are the whole duty of man; or else the commandments of Jesus are intended, who is speaking in the context, and is speaking of himself, and his, as the angel does in Re 22:6 Christ’s commandments are his new commandment of love, and the ordinances of baptism, and the Lord’s supper; which are to be observed in the same evangelical manner as the commandments of God…

The Alexandrian copy reads, “that wash their garments”; and so the Ethiopic version, and also the Vulgate Latin, which adds, “in the blood of the Lamb”, agreeably to Re 7:13 and such whose persons and garments are washed in the blood of Christ are blessed indeed; they are justified by it, pardoned through it, and both they and their services are accepted on account of it. The instances of their happiness follow,

…the holy city, the new Jerusalem, is meant, and entrance into that, which is so largely described in the preceding chapter, and particularly its gates; and they must be happy persons, indeed, who enter there; and their right to it is from, and lies in Christ, his blood, righteousness, and grace, under a sense of which they yield a ready obedience to his will, which makes their right to appear.

Dit is het commentaar van Gill waar ik naar heb verwezen. Hij gebruikt de King James Bible, zoals iedere protestant in die tijd, maar verwijst dan naar enkele andere Grieks manuscripten om de geloofwaardigheid van het wassen van kleren te bevorderen.

John Darby’s Synopsis of the New Testament

Finally, Christ announces Himself […] The redeemed, cleansed ones, can enter there and feed on the tree of life; for I suppose it is the fruit here. Without are the unclean and violent, and those who love Satanic falsehood and idolatry, sin against purity, against their neighbor, against God, and follow Satan.

De mensen die rein gemaakt zijn (cleansed) mogen naar binnen, en of ze de geboden bewaren speelt blijkbaar geen rol. Buiten zijn de unclean, dat wil zeggen de mensen die nog vuil zijn.

En hoe wordt je schoon wanneer je vuil bent? Je raadt het al: door je te wassen.

People’s New Testament of 1891

Blessed are they that wash their robes

Those who have their robes washed are those whose sins are forgiven, and who obey Christ. These have the right to enter the city, for no sinner can enter there.

Bijbelstudies over de eindtijd

Openbaring 22, vers 14-15: “Zalig zijn zij die Zijn geboden doen, zodat zij recht mogen hebben op de Boom des levens, en opdat zij door de poorten de stad mogen binnengaan.”

Vers 14 is een zaligspreking, en wel de laatste! Gezegend zijn zij, die hun klederen gewassen hebben in het bloed van het Lam Gods! Hier worden allen die – door de verlossing DOOR en IN Christus – MET Hem ook in de meest innige gemeenschap gekomen zijn, gesteld tegenover hen, die verleid en misleid door duivel en zonden verdorven zijn. De laatst-genoemden hebben generlei (d.i. op geen enkele wijze) deel aan de gelukzaligheid… Hier hebben wij de aansporing om onszelf te onderzoeken, om te weten tot welke klasse wij behoren.

Openbaring 22 vers 1-21. Een studie van CJH Theys. eindtijdbode.nl https://eindtijdbodebijbelstudies.wordpress.com/uitleg-over-het-boek-openbaring/hoofdstuk-22/</cite

Op de pagina met het gesprek in de Noorderkerk, tussen Igoshu en een christen, is een uitleg over wat Theys hier doet.

Grieks

Zoals ik boven al aanhaalde, indien theologen onderling strijden over wat Y’hoshua HaMashiyach gezegd heeft, waarom zouden wij dan, gewone gelovigen, waarde moeten hechten aan hun ‘uitleg’ over wat de Messias bedoeld heeft? Moeten we soms allemaal Grieks leren, om het in de oorspronkelijke manuscripten zelf na te kunnen lezen?

Variaties en Versies

Nee, want ook daar zouden we niets mee opschieten. Het zijn namelijk mede de variaties in de vroege Griekse manuscripten die in Openbaringen 22 vers 14 voor de verwarring zorgen. Voor wie Grieks kan lezen (ik kan het overigens niet, maar ik kan wel dingen uitpuzzelen) de woorden waar het ons om gaat, zijn vet gedrukt in onderstaande twee varianten.

μακάριοι οἱ ποιοῦντες τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ, ἵνα ἔσται ἡ ἐξουσία αὐτῶν ἐπὶ τὸ ξύλον τῆς ζωῆς, καὶ τοῖς πυλῶσιν εἰσέλθωσιν εἰς τὴν πόλιν. —Scrivener NT, 1894

Μακάριοι όσοι πλένουν τις στολές τους, για να είναι η εξουσία τους πάνω στο δέντρο της ζωής, και για να εισέλθουν στην πόλη από τις πύλες. Metaglottis Greek NT

En in onderstaande tabel zien we bij welke Griekse versies van het Nieuwe Testament de woorden ποιοῦντες τὰς ἐντολὰς (Zijn geboden doen) horen, en in welke versies de woorden πλένουν τις στολές (Gewaden wassen) te vinden zijn.

Novum Testamentum Graece

De Griekse grondtekst van het Nieuwe Testament bestaat uit een verzameling manuscripten. Erasmus was de eerste die een volledig Grieks Nieuw Testament in drukvorm uitgaf. Zijn Griekse Nieuwe Testament⁵ heeft gediend als grondtekst voor de vertaling van Luther, de King James Version, en de Statenvertaling.

Sinds de 18e eeuw wordt er kritisch onderzoek gedaan naar de oorsprong van de diverse manuscripten, en worden de variaties tussen diverse manuscripten in kaart gebracht. Men onderscheidt tussen enkele tekst-families, waarvan de Byzantijnse en de Alexandrijnse de belangrijkste zijn, en men probeert aan de hand van een zogenaamde tekst-kritische methode tot een standaardwerk te komen waarin ieder vers gebaseerd is op het meest waarschijnlijke originele manuscript waarin dat vers voorkomt. In een willekeurige zin van tien woorden kan het dus heel goed zijn, dat ieder van die tien woorden uit een ander manuscript geplukt is. Een en ander heeft geleid tot het Novum Testamentum Graece, ook bekend als de Nestlé-Aland, die inmiddels in de 28e herziening wordt uitgegeven.

In onze moderne tijd zijn bijna alle Bijbelvertalingen gebaseerd op die Novum Testamentum Graece, en dat verklaart waarom de moderne vertalingen, —zoals de NBG51, Het Boek, de Bijbel in Gewone Taal, enzovoort— verschillen van de oude Statenvertaling. Dit verschil bestaat precies zo in Engelstalige bijbels, en ook in Duitsland schreef Luther dat mensen “seine Gebote halten” moeten terwijl we in de Elberfelder van veel latere datum lezen dat mensen “ihre Kleider waschen” moeten.

Het is verder nog van belang om te weten dat de talloze wetenschappers die zich met deze tekst-kritiek bezighouden, zich niet of nauwelijks kommeren om de inhoud van de tekst. Hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt, de grondtekst voor alle! moderne bijbelvertalingen is een continue aan verandering onderhevig academisch project waarbij uitsluitend bijkomstigheden als de datering van manuscripten en variaties in zinsconstructie en de wijze waarop woorden gespeld zijn een rol spelen.

❧